Top 10 vreemde eenden in de bijt

De meest bijzondere eendensoorten ter wereld

Watervogels (orde Anseriformes) staan bekend om hun vaak bijzonder sierlijke kleuren en opvallende baltsgedrag. Vooral mannelijke eenden zijn zeer opvallend gekleurd voor en tijdens het paarseizoen. De meest bijzondere eenden zijn vaak nog bedreigd in de natuur ook! We hebben daarom eens een top 10 samengesteld van vreemde eenden in de bijt. 

10. Witkopeend of witkopstekelstaart (Oxyura leucocephala)

De witkopeend is een soort uit het geslacht van de stekelstaarteenden. Deze eenden broeden in Spanje en Noord-Afrika, maar er is ook een grote populatie bekend in westelijk en centraal Azië. Echter de populatie is zeer versnipperd over dit grote gebied, waardoor de kleine subpopulaties nauwelijks genen uitwisselen. In hun oorspronkelijke leefgebied is jacht een groot probleem en verdwijnt hun biotoop door oprukkende industrie en woningbouw. Er vormt echter nog een groot gevaar: de in Europa geïntroduceerde Noord-Amerikaanse stekelstaarteend Rosse stekelstaart (Oxyura jamaicensis) vormt een bedreiging voor de Spaanse populatie. De mannetjes van de Noord-Amerikaanse stekelstaart blijkt bij de vrouwtjes van de witkopeend zeer in trek te zijn vanwege hun opvallendere balts en grotere penis. De Noord-Amerikaanse woerdjes paren dus volop met de witkopvrouwtjes, met als gevolg veel hybriden die de Spaanse populatie vervuilen. Al bij al is de witkopeend een bedreigde eendensoort die hulp goed kan gebruiken. 

9. Koekoekseend (Heteronetta atricapilla)

De koekoekseend is een Zuid-Amerikaanse neef van de stekelstaarteenden. De koekoekseend is bijzonder omdat het de enige watervogelsoort is die volledig afhankelijk is van andere vogelsoorten om succesvol te kunnen voortplanten. Zoals de naam al doet vermoeden, broeden koekoekseenden niet zelf hun eitjes uit. De vrouwtjes leggen hun eieren namelijk in de nesten van andere (water)vogels zoals verschillende Zuid-Amerikaanse talingen en meerkoeten. Na uitkomst zijn de kuikens volledig zelfstandig en verlaten direct het nest om in hun eentje de wijde wereld te verkennen. 

8. Laysan taling (Anas laysanensis)

Al duizenden jaren leeft de Laysan taling op het kleine eilandje Laysan, van slechts 4 vierkante kilometer,  in het midden van de Stille Oceaan. Het is een wonder dat het eendje nog steeds niet is uitgestorven. Het leven op het eiland is al een grote uitdaging, aangezien het enige aanwezige meer een zoutgehalte heeft wat 3x zo hoog is als de omringende oceaan. Omdat dit water onbruikbaar is om te drinken, is de eend afhankelijk van de poelen die ontstaan bij hevige regenbuien. Het voedsel van de eenden bestaat hoofdzakelijk uit vliegen en andere insecten die ze vangen aan het strand. Sinds de komst van kolonisten is het leven van de Laysan taling niet makkelijker geworden, want ratten kwamen met de schepen mee en vraten jaren lang bijna alle eieren en kuikens op. Sinds de ratten zijn verwijderd gaat het weer wat beter met deze kleine eenden. Fokprogramma's hebben ertoe bijgedragen dat er een bufferpopulatie is ontstaan in dierentuinen en privé collecties over de hele wereld. Ondanks alles blijft de kleine eend van Laysan toch een zorgenkindje. Lees hier meer... 

7. Roze-ooreend (Malacorhynchus membranaceus)

De roze-ooreend is een Australische eendensoort met een aantal bijzondere eigenschappen. De lepelvormige snavel doet sterk denken aan die van slobeenden, die hetzelfde gebruikt, namelijk om voedsel uit het oppervlakte water te filteren. De naam dankt de eend aan een felroze vlekje, vlakbij het oor (vlak achter de bruine gezichtsvlek). Dit vlekje is alleen van dichtbij goed zichtbaar, vooral in het broedseizoen wanneer het vlekje feller roze van kleur wordt.

De roze-ooreend is een zeer mobiele eendensoort: grote vluchten trekken door Australië op zoek naar tijdelijke meren als gevolg van regenstormen. De eenden worden daar naartoe gelokt door de zwermen insecten die een aantrekkelijke voedselbron vormen. Als de meertjes weer opdrogen trekken de eenden verder naar een volgend meer.

6. Magelhaen stoombooteend (Tachyeres pteneres)

Deze zware eendensoort leeft aan de Pacifische kust in Zuid-Amerika van zuidelijk Chili tot Tierra del Fuego. De Magelhaen stoombooteend heeft in verhouding zo'n zwaar lichaam met korte vleugels, dat hij niet kan vliegen. De vleugels worden gebruikt om door het water te peddelen als een boot. Ze leven langs de rotskusten tot vele kilometers op zee, het liefst in ondiep water op zoek naar schelpdieren en vis tussen de kelpwouden. 

5. Knobbelpronkeend (Sarkidiornis melanotos & Sarkidiornis sylvicola)

De tropische knobbelpronkeend is vernoemd naar de bijzondere knobbel of kam op de snavel van de mannetjes. Er worden twee soorten knobbelpronkeenden onderscheiden, namelijk een in Zuid-Amerika (Sarkidiornis melanotos) en een in zuidelijk Afrika en India (Sarkidiornis sylvicola). De grote knobbel wordt door de mannen gebruikt om indruk te maken bij de wijfjes. Buiten het paarseizoen is de knobbel kleiner van vorm en naarmate het paarseizoen nadert wordt de knobbel weer groter tot het formaat van een flinke theeschotel. 

4. Mandarijneend (Aix galericulata)

De mandarijneend wordt beschouwd als een van de meest sierlijke eenden ter wereld. De eenden zijn afkomstig uit China, Korea, Japan en oostelijk Siberië, maar worden al tientallen tot honderden jaren lang over de hele wereld gehouden als siervogel. In West-Europa zijn er zelfs al enkele zelfstandige populaties ontstaan, voornamelijk in Groot-Brittannië en Nederland, waar de dieren zijn ontsnapt of losgelaten in parken en tuinen. De mandarijneend is directe verwant van de eveneens populaire Carolina-eend uit Noord-Amerika. De mandarijneend staat in China al eeuwenlang symbool voor huwelijkse trouw en afbeeldingen zijn dan ook terug te vinden in oude beeldhouwwerken en muurschilderingen.

3. Brileider (Somateria fischeri)

De brileider broedt langs de kust van nooroost Siberië, Rusland en oostelijk van de Leni Delta tot noordelijk Alaska. Het overwinteringsgebied is pas in 1999 ontdekt, namelijk in ijsvrije gedeelten van de Beringzee halverwege de eilanden St Lawrence en St Matthew. Hoewel alle eidereenden een bijzondere snavelvorm hebben met bijbehorend donzige kopversiering, is deze van de brileider wel spectaculair te noemen. De vrouwtjes zijn, zoals dat meestal het geval is, veel soberder van kleur. 

2. Kuifzaagbek of Kokarde zaagbek (Lophodytes cucullatus)

De Noord-Amerikaanse kuifzaagbek is een zeer opvallend uitgedoste verschijning: beide geslachten hebben een grote kuif die zij kunnen opzetten en laten zakken, maar die van de woerd is het meest opvallend. In de paartijd is de kuif van de woerden namelijk zeer groot met een opvallend contrast van wit vlak met zwarte rand. Met deze kuif opgezet baltsen de woerden dat het een lieve lust is, waarbij ze hun balts afsluiten met een opvallende boer. Met geluk vallen de vrouwtjes hier voor en laten ze zich paren. Tijdens de zogenaamde eclipsrui zijn de man en vrouw beide eenvoudig bruin van kleur en kun je beide geslachten alleen goed onderscheiden aan de lichte oogkleur van de woerden en zijn lichter gekleurde vleugeldekveren.

1. Koningseider (Somateria spectabilis)

De vreemdste eendensoort is de Koningseider, een noordelijke soort die broed langs de Arctische kusten van Europa, Noord-Amerika en Azië. De Koningseider overwintert zuidelijker aan de kusten van Noord-Amerika, IJsland en de eilanden ten noorden van Groot-Brittannië, Scandinavië en de Pacifische kust van Azië tot aan het schiereiland Kamchatka (Rusland). Overwinterende kolonies aan de kust kunnen soms uit meer dan 100.000 exemplaren bestaan! Het is een echte zee-eend die zijn voedsel (schelpdieren) zoekt op enkele tientallen meters diep. 

Wil je meer bijzondere watervogels zien? Bezoek dan deze pagina!